Waarnemingen.be in de rechtspraak

Je waarnemingen invoeren in waarnemingen.be maakt ook in de rechtspraak een verschil!

Heb je ooit een vogel, vlinder of plant opgemerkt en dacht je: Moet ik dit delen op Waarnemingen.be? Het antwoord is een volmondig ja! Jouw waarnemingen kunnen een onverwachte impact hebben. Door waarnemingen te verzamelen, wordt een schat aan gegevens opgebouwd die niet alleen van belang is voor wetenschappelijk onderzoek, maar ook een impact heeft op de rechtspraak.

In Vlaanderen worden planten, vogels en andere dieren beschermd via verschillende regelgeving, waaronder het Soortenbesluit. Het besluit verbiedt om beschermde soorten ‘opzettelijk en betekenisvol te verstoren’, ook hun nesten, voorplantingsplaatsen en rustplaatsen worden beschermd. In de rechtspraak kan pas gebruik gemaakt worden van het Soortenbesluit op het moment dat de vergunningverlenende overheid op de hoogte is van de aanwezigheid van een bepaalde beschermde soort. Dit is het punt waar jullie hulp nodig is! Door waarnemingen in te voeren op waarnemingen.be zijn de betrokken partijen op de hoogte van de aanwezigheid van deze soort en kan een betekenisvolle verstoring voorkomen worden.

In de rechtspraak voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen sluipt sinds 2016 het gebruik van waarnemingen.be binnen. Om het Soortenbesluit in de praktijk toe te passen, moet je namelijk het bewijs kunnen leveren dat een beschermde soort aanwezig is in het projectgebied. Wanneer er voldoende aanwijzingen naar voren gebracht worden over de aanwezigheid van een beschermde soort is dit voldoende om tot een schending van het Soortenbesluit te komen. Waarnemingen.be in combinatie met andere studies of tellingen volstaan bijgevolg om het bewijs te leveren dat de beschermde soort aanwezig is. Aan de andere zijde kan een gebrek aan waargenomen soorten op waarnemingen.be ook het bewijs helpen leveren dat een bepaalde soort niet aanwezig is in het projectgebied. Daarnaast kan de website ook gebruikt worden om aan te tonen dat de biologische waarderingskaart niet langer de actuele situatie weergeeft.

De overheden en de Raad voor Vergunningsbetwistingen kunnen pas een juiste beslissing nemen over het al dan niet verlenen van vergunningen, wanneer ze voldoende op de hoogte zijn van de aanwezige beschermde soorten. Door waarnemingen up te loaden op waarnemingen.be draag je dus niet enkel bij aan betere wetenschap, maar ook aan betere beslissingen van rechtbanken of overheden. Of je nu een zeldzame orchidee spot of een alledaagse mees, elke waarneming telt! Het geeft een steeds actueler en completer beeld van onze natuur.

Dus waar wacht je nog op? Elke waarneming maakt een verschil! Upload vandaag nog, en draag bij aan een betere natuur, betere wetenschap en betere rechtspraak!

Op 28 april 2025 gaf master student in de rechten Manou Debruyckere op de Algemene Vergadering van de West-Vlaamse Milieufederatie een bevlogen uiteenzetting over de kansen die waarnemingen.be schept voor de rechtspraak over dossiers met ene belang voor natuur.

Tekst: West-Vlaamse Milieufederatie