Nieuw boek ‘De Bossen van de Ieperboog’ Ontstaan en evolutie, verwoesting en herstel van het landschap en de bossen in de Ieperboog
Op donderdag 30 mei stelt Natuurpunt Westland en Natuurpunt De Bron, in samenwerking met het In Flanders Fieldsmuseum (IFFM) en de Vrienden van IFFM in het Museumcafé van IFFM (Lakenhalle) in Ieper het nieuw boek voor: ‘De Bossen van de Ieperboog’, een rijk geïllustreerde publicatie over de ‘Ieperboog’, het bosrijke landschap tussen Ieper en Zonnebeke, dat boordevol geschiedenis en drama steekt.
Het boek begint met de eeuwenoude historiek van de Ieperse godshuizen en gasthuizen. Er is de mislukking van het kanaal Ieper-Komen en de totale vernietiging tijdens de Eerste Wereldoorlog. Uiteindelijk bewees dit bijzondere landschap hoe de natuur elk menselijk falen kan helen en zichzelf weet te herstellen, als het er maar de kans toe krijgt.
Naast het ontstaan van het merkwaardige reliëf van de heuvelrug en het historische verhaal, geeft het boek inzicht in de enorme evolutie van het bosbeheer, de heraanplantingen na de Eerste Wereldoorlog, het herstel van de ecologische kwaliteiten na 1990, en de spectaculaire terugkeer van heel wat verdwenen diersoorten naar de regio.
50 jaar Palingbeekdomein, 100 jaar heraanplant bosdomeinen
Eind de jaren 1990 evolueerde het begrip ‘Ieperboog’, vanuit de internationale duiding voor het beruchte oorlogsfront rond Ieper, tot de naam voor het volledige landschap waarbinnen dat front standhield van eind oktober 1914 tot september 1918.
De Ieperboog omvat een aaneengesloten landschap van ongeveer 1.700 ha met een langgerekte heuvelrug die zich uitstrekt van Wijtschate tot Zonnebeke, met meer dan 700 ha bossen, natuur- en landbouwgebieden.
Essentieel in deze uitgave is het ontstaan en de evolutie van de publieke bos- en natuurdomeinen binnen het gebied: het Palingbeekdomein, de Gasthuisbossen, Polygoonbos (Zonnebeke) en Passendaleveld. In 2023 is het immers 50 jaar geleden dat het
Palingbeekdomein, ten zuiden van Ieper, werd opengesteld, terwijl men 100 jaar geleden begon met de heraanplanting van de bossen van de ‘Ieperse Commissie voor Openbare Onderstand’ en het ‘Staatsbos van Zonnebeke’ of Polygoonbos.
Ontstaan en evolutie, verwoesting en herstel van het landschap en de bossen in de Ieperboog
Diverse invalshoeken, met elkaar verbonden
Het boek wordt uitgegeven door Natuurpunt Westland en Natuurpunt De Bron en wil vooral een positief verhaal brengen: de ‘Bossen van de Ieperboog’ zijn er op vandaag, een eeuw na de heraanplantingen, veel beter aan toe dan aan het begin van de twintigste eeuw. Een ploeg van 13 deskundige auteurs voert de lezer in 18 hoofdstukken doorheen de geschiedenis en de verrassende natuurwaarden van de ‘Bossen van de Ieperboog’.
Lieven Stubbe stond in voor de algemene coördinatie en opvolging, de samenstelling, de redactie en de illustraties. Medeauteurs zijn Filip Boury, Olivier Dochy, Walter Deconinck, Wim Marichal, Erwin Verfaillie, Marc Van de Sijpe, Kristof Goemaere, Rudy Claeys, Fons Verheyde, Piet Theerens, Niels Dabaut, Krist Calmeyn.
Binnen het historische verhaal komen typerende streekthema’s aan bod: het einde van de ‘wastine’, de herbebossing na de Eerste Wereldoorlog, de vernieuwde natuurgerichte aanpak vanaf 1990, het ontstaan en de ontwikkeling van de openbare domeinen.
Natuurvrienden vinden zeker hun gading in het boek: gespecialiseerde onderzoekers werkten bijzondere bijdragen uit over de spectaculaire terugkeer of het herstel van heel wat diersoorten: vleermuizen, diverse soorten insecten (met speciale aandacht voor libellen), zoogdieren als ree, vos en eekhoorn, de roofvogels, amfibieën en reptielen, de typerende vegetaties, ... Ook de zorg om het landschap buiten de beschermde domeinen en bosgebieden komt aan bod. Een bijzonder hoofdstuk vertelt over de verdwenen rijkdom aan planten, waarvoor de streek in de 19de eeuw internationaal befaamd was.
Zo brengt het boek een ‘stand van zaken van de natuur in de Ieperboog, anno 2023’, met aandacht voor actuele problemen als vermesting, verzuring en verdroging en de gevolgen van klimaatcrisis.
Realisatie van het boek
Jurgen Vanlerberghe, gedeputeerde voor natuur en landschap, schreef het voorwoord, terwijl Jan Durnez, gewezen gedeputeerde en burgemeester van Ieper, in zijn inleiding vertelt hoe hij vanuit het beleid de systematische ontwikkeling van de provinciedomeinen in de Ieperboog kon ondersteunen en realiseren.
Het boek is geïllustreerd met uitgezocht archiefmateriaal en weinig gekende landkaarten. Topfotografen als Bram Conings, Yves Adams (VILDAphoto), Niko Deleu, Kurt Lowie stonden in voor uniek beeldmateriaal met luchtopnames van de bosgebieden en prachtige beelden van planten, dieren en landschappen uit de Ieperboog. Tijl Porteman kon de allereerste familie boommarter in de Ieperboog op foto vastleggen.
Het boek werd gerealiseerd dankzij financiële steun van en in goede samenwerking met de provincie West-Vlaanderen en het Publicatiefonds van de Cultuurraad en de stad Ieper, en de samenwerking met Stadsarchief, Yen IFFM.
Alle auteurs en fotografen werkten belangeloos mee aan deze kwaliteitsvolle uitgave. Eventuele winstmarges gaan volledig naar het natuurbehoud binnen de Ieperboog.
• Uitgave: Natuurpunt Westland, lokale afdeling van de regionale vereniging Natuurpunt De Bron
• Formaat 20 X 26,5 cm, 368 blz., harde kaft, 422 illustraties
• Vormgeving en productie: Mediatopper, Ieper • Prijs: 38,00 euro, met verzending: 52,00 euro
Het boek is te koop bij: shop Ieperse Dienst Toerisme (Lakenhallen), Standaard Boekhandel, Optiek Porteman, Bloemen Rosa (Zillebeke), Bezoekerscentrum De Palingbeek, kasteel De Blankaart (secretariaat De Bron, info@debron.be)
Het boek is ook af te halen op verschillende locaties in Ieper, Zonnebeke, Poperinge, Heuvelland, Roeselare en Gent. Meer info waar je een boek kunt afhalen: erwin.verfaillie@vlaanderen.be Het boek kan je ook laten opsturen met de post, meer info bij yvannat@hotmail.com