De Blankaart

Wie De Blankaart in Woumen bij Diksmuide bezoekt, waant zich heel even koning. Het fraaie kasteel zorgt niet alleen voor een sprookjesachtige aanblik. Het is tegelijk de statige toegangspoort tot het achterliggende natuurgebied. De uitgestrekte Blankaartvijver, omzoomd met dikke rietkragen, vormt een prachtig leef- en broedgebied voor vele vogels. Het gevarieerde landschap met kleurrijke weilanden, mysterieuze moerassen en poelen vol leven garandeert je uren wandelplezier.

Winterbed van de IJzer

De Blankaart heeft zijn naam niet gestolen: het gebied staat immers regelmatig letterlijk ‘blank’. De Blankaart ligt op het laagste punt van de IJzerbroeken op amper 2,6 meter boven de zeespiegel. Bij overvloedige regenval worden de IJzerbroeken, een uitgestrekt gebied van wel 4.000 hectare wei- en hooilanden, overstroomd door de rivier. Op die manier besparen De Blankaart en de IJzerbroeken de bewoners van de IJzervallei een pak waterellende.

Vogels bij de vleet

In het voorjaar zijn de rietkragen van De Blankaart de uitverkoren stek voor zeldzame broedvogels als bruine kiekendief, rietgors, kleine karekiet, rietzanger, snor, cetti’s zanger en waterral. Enkele grote wilgen rond de centrale vijver doen dienst als nestbomen voor een kolonie blauwe reigers. Aan de rand van het riet broeden fuut, meerkoet en waterhoen. De Blankaart is ook van groot belang als doortrek- en overwinteringsgebied voor tal van watervogels. ’s Winters tref je niet alleen roerdomp en blauwe kiekendief aan. Er verblijven ook duizenden kolganzen, smienten en wintertalingen. Wanneer de IJzerbroeken overstromen, kunnen de aantallen zelfs oplopen tot 20.000 en meer. Meteen één van de redenen waarom De Blankaart beschermd wordt als internationaal Ramsar-gebied (een conventie die het wereldwijd opneemt voor waterrijke gebieden) én als Europees Vogelrichtlijngebied (waarmee de Europese Unie de zeldzaamste vogels beschermt).

Dromen van otters…

In de kasteelvijver van de Blankaart herinnert een beeldhouwwerk aan de meest bekende bewoner van de IJzervallei: de otter. De laatste otter verloor midden jaren ’80 het pleit tegen de verregaande watervervuiling en het verdwijnen van geschikt leefgebied. Of hij zich ooit opnieuw laat bewonderen in de IJzervallei is lang niet zeker. De otter heeft immers nood aan zuiver water, een gezonde visstand en voldoende rustige plekjes langs de groene oevers van beken en sloten. Natuurpunt koos in 1992 niet toevallig de otter als hét symbool voor het ecologische herstelplan voor de hele IJzervallei. Centraal in het ‘Plan Otter’ staat een doeltreffend beheer van zowel natuurgebieden als waterpeil. Een goede zaak voor de otter en voor alle bedreigde natuur. Want waar het goed gaat met de otter, doet ook de rest van de natuur het uitstekend!

Het spook van de Blankaart

Wanneer in vroeger tijden bij valavond een klaaglijk misthoorngeluid uit de rietkragen opsteeg, fluisterde men de kleintjes in het oor: ‘Hoort, daar komt het spook van De Blankaart!’. In werkelijkheid was het gewoon de roerdomp, een zeldzame en erg schuwe ‘rietreiger’, die destijds iedereen de stuipen op het lijf joeg. Met zijn bizarre roep verraadt hij nog steeds zijn aanwezigheid in De Blankaart. De kans dat je hem ook werkelijk te zien krijgt, is bijzonder klein. Als de roerdomp de ‘paalhouding’ aanneemt en langzaam meebeweegt met het wuivende riet, kan je hem nauwelijks nog onderscheiden van de achtergrond. Zó doeltreffend is zijn camouflage.

Ontdek de Blankaart

Wandelaars komen in De Blankaart ogen tekort. Eenmaal het fotogenieke kasteel met bezoekerscentrum voorbij, vertelt een oude ijskelder links van het pad een eigen verhaal van overwinterende vleermuizen. Aan de andere kant van het pad geven gele plomp en bloeiende waterlelies kleur aan de charmante kasteelvijver. Even verderop krijg je vanop een idyllisch bruggetje een zicht op de grote Blankaartvijver. Langs het wandelpad vind je informatieborden, een vogelkijkhut en een forse uitkijktoren.

Tekst: Guido Vandenbroucke – conservator