10 juli 2017

Tot voor kort was de lepelaar nog met uitsterven bedreigd in West-Europa. Maar sinds het begin van deze eeuw vindt de moerasvogel met z’n typische lepelbek zijn weg terug naar Vlaanderen. In natuurgebied de Blankaart broedt een kolonie van maar liefst 15 paren, het gaat om de tweede grootste kolonie van ons land. Met dank aan verschillende natuurinrichtingsprojecten.

De lepelaar is een grote, witte moerasvogel en behoort tot de familie van de ibissen. Hij valt goed op door zijn lange, lepelvormige bek en lange, zwarte poten. De top van de zwarte snavel is bij volwassen vogels geel. In de zomer zijn volwassen lepelaars herkenbaar aan hun kuif en gelige borstband. Jonge vogels hebben eerder een roze tot grijze bek en poten, en missen de gele snavelpunt.

De lepelaar is een trekvogel, elk jaar verplaatst hij zich naar gebieden ten zuiden van de Sahara of naar Zuid-Europa om er te overwinteren. Lepelaars worden voornamelijk gezien in moerasgebieden en in rietvelden waar ze leven van kleine waterdieren, zoals kleine vissen en kreeftjes. Ze lepelen in ondiep water naar hun voedsel. Net als de blauwe reiger, die in soortgelijk leefgebied voorkomt, broedt de lepelaar in kolonies. Meestal is het een grondbroeder maar met de toename van natuurlijke predators zoals vossen bouwt hij zijn nest vaak in bomen of struiken.

Broedende Lepelaars van de Blankaart, hoog in de bomen

Natuurherstel

In de vorige eeuw deden Lepelaars het niet goed in West-Europa. Er waren zeer weinig broedgevallen. Men vreesde zelfs dat de West-Europese populatie volledig zou uitsterven. Gelukkig kon de populatie zich herstellen dankzij beschermingsmaatregelen en natuurinrichtingsprojecten. Met de sterke toename van broedkolonies in Nederland, zagen we ze in almaar grotere aantallen over Vlaanderen trekken. De hoop op een vestiging als Belgische broedvogel leefde dan ook al langer.

Sinds 2003 broeden er 15 à 20 paartjes in de Antwerpse haven bij het Oost-Vlaamse Verrebroek. In 2013 kregen we er een nieuwe kolonie bij. In de Blankaart nabij de IJzer zijn er vorige maand op luchtfoto’s niet minder dan 15 nesten geteld. De tweede lepelaarkolonie van het land en een primeur voor de provincie West-Vlaanderen.

Lepelaars lepelen in ondiep water naar hun voedsel

In juli gaat een nieuwe fase van het natuurherstelproject in de Blankaart van start. Daarbij worden onder andere nieuwe watergangen gegraven. Er worden ook opnieuw plas-dras gebieden gecreëerd, die continu onder water staan en die moeras- en weidevogels moeten aantrekken. Hopelijk heeft dit evenveel succes als voorgaande jaren en keren de trekvogels volgend jaar terug naar dit gebied om er te broeden.

Zin om de lepelaars te komen bewonderen? Kom dan deze zomer eens wandelen of fietsen in de Blankaart. Met de fluisterboot kan je ook het moeras bezoeken.

Tekst: Guido Vandenbroucke, conservator De Blankaart & Stephie Seghers, Natuurpunt
Foto's: Wim Dirckx & Guido Vandenbroucke